Tìm Hiểu Đặc Điểm Và Tập Tính Của Tôm Hùm

Nhắc đến Tôm Hùm, chúng ta thường hay nghĩ đây là một món ăn đắt đỏ phổ biến nhất trong các nhà hàng sang trọng. Tôm hùm được mệnh danh là vua của những loại hải sản chính bởi vì đẳng cấp dinh dưỡng mà chúng mang lại. Hiệp hội tim mạch Mỹ từng có một nghiên cứu chỉ ra rằng, chất béo omega-3 có tác dụng giảm huyết áp, ngăn ngừa bệnh tim, phòng chống các căn bệnh mãn tính và tăng cường năng lượng. Lượng axit béo omega-3 trong tôm hùm khá nhiều và vô cùng có lợi cho sức khỏe.

Để hiểu rỏ hơn về đặc điểm của tôm hùm, các bạn hãy cùng theo dõi trong bài viết dưới đây nhé!

Nguồn gốc và phân loại

Nguồn gốc

Tôm hùm là một tên gọi chung của nhóm giáp xác mười chân thuộc 4 họ: Palinuridae, Scyllaridae, Nephropidae và Synaxidae, giữa chúng có những điểm đặc trưng về tập tính và môi trường sống. Với sự phong phú đa dạng về thành phần giống loài, chúng tạo nên những mắt xích quan trọng trong chuỗi thức ăn và có vai trò vô cùng thiết yếu trong hệ sinh thái của biển và đại dương.

Phân loại

Ở Việt Nam, cho đến nay đã xác định được 9 loài thuộc họ tôm mũ ni (Scyllaridae), 9 loài thuộc họ tôm hùm gai (Palinuridae) và 4 loài thuộc họ Nephropidae. Trong đó, một số loài thuộc họ tôm hùm gai được nuôi phổ biến hiện nay như tôm hùm Đá (xanh chân ngắn), tôm hùm Đỏ (hùm lửa), tôm hùm Bông (tôm hùm Sao, tôm hùm Hèo), tôm hùm Sỏi (xanh chân dài, hùm ghì), tôm hùm Tre (Tề Thiên).

Sau đây là vị trí phân loại một số loài tôm hùm nuôi ở Việt Nam:

• Ngành chân đốt (Arthropoda)
• Lớp giáp xác (Crustacea)
• Bộ mười chân (Decapoda)
• Họ tôm hùm gai (Palinuridae)
• Giống Panulirus
  • Loài Palinuridae ornatus (Fabricius, 1798) – tôm hùm Bông
  • Loài Palinuridae homarus (Linnaeus, 1758) – tôm hùm Đá
  • Loài Palinuridae longipes (A. Milne Edwards, 1868) – tôm hùm Đỏ
  • Loài Palinuridae stimpsoni (Holthuis, 1963) – tôm hùm Sỏi
  • Loài Palinuridae polyphagus (Herbst, 1793) – tôm hùm Tre

Đặc điểm chung của loài tôm hùm

Đặc điểm hình thái

Cơ thể tôm hùm Panulirus spp. chia thành phần đầu ngực và phần bụng:

• Phần đầu ngực bao gồm 14 đốt hợp lại với nhau, mỗi đốt có một đôi phần phụ ngực; 8 đốt cuối tạo nên phần ngực và 6 đốt đầu tiên tạo nên phần đầu. Các phần phụ trên phần đầu ngực gồm có: 5 đôi chân bò; 1 đôi mắt kép có thể cử động, bất động, hoặc co ngắn lại; phần miệng có hàm trên, hàm dưới và các mảng chân hàm; có 2 đôi anten, anten thứ nhất có phân nhánh, anten thứ hai rất dài và có nhiều gai nhỏ.
• Phần bụng gồm có 6 đốt, các đốt được bảo vệ bằng lớp vỏ kitin ở cả phần lưng, phần bên và phần bụng. Từ đốt bụng thứ 2 đến thứ 5 có 4 đôi chân bơi, đốt bụng thứ 6 biến thành chân đuôi và telson vô cùng cứng và chắc chắn.

Đặc điểm dinh dưỡng

Trong tự nhiên, tôm hùm là loài động vật ăn tạp, thường đi kiếm ăn và ăn mồi nhiều vào chiều tối; chúng thích những loại mồi sống như tôm, cua, ghẹ đang lột xác, sò, vẹm hoặc cá rạn,…

Thức ăn là một nguồn cung cấp năng lượng duy nhất cho tôm hùm sinh trưởng và phát triển. Tuy nhiên, chúng chỉ sử dụng 7 – 10% lượng thức ăn ăn vào cho tăng trọng cơ thể; còn lại tiêu tốn vào nhiều quá trình hoạt động sống khác. Nhu cầu dinh dưỡng của tôm hùm khác nhau tùy theo từng giai đoạn phát triển, tôm càng nhỏ nhu cầu dinh dưỡng càng cao, ở giai đoạn trước khi lột xác 2 – 5 ngày tôm ăn rất mạnh và ngược lại ở giai đoạn lột xác chúng sẽ ăn ít lại.

Đặc điểm sinh trưởng

Sinh trưởng của loài tôm hùm đặc trưng bởi vì quá trình lột xác, qua đó có sự tăng lên về kích thước và trọng lượng. Chu kỳ lột xác của mỗi loài tôm hùm phụ thuộc vào những yếu tố ngoại cảnh như: nhiệt độ nước, độ mặn, ánh sáng, thức ăn,… và các yếu tố nội tại của cơ thể như điều tiết của các hormon lột xác hay hormon ức chế lột xác,… Các yếu tố này luôn có những mối quan hệ mật thiết và ảnh hưởng lẫn nhau. Chu kỳ lột xác của những loài hay giữa các giai đoạn khác nhau của từng loài không giống nhau. Ở giai đoạn tôm con (chiều dài giáp đầu ngực – CL = 8 – 13 mm), thời gian giữa hai lần lột xác tôm hùm Bông và tôm hùm Đá trong khoảng 8 – 10 ngày, tôm hùm Sỏi là khoảng 15 – 20 ngày. Còn ở giai đoạn tôm đã lớn (63 – 68 mm CL) thời gian giữa 2 lần lột xác tương ứng trong khoảng 40 ngày và 50 ngày.

Các yếu tố môi trường có ảnh hưởng đến sự sinh trưởng của loài tôm hùm, đặc biệt ở giai đoạn tôm con, những thay đổi đột ngột của môi trường thường sẽ dẫn đến tôm chết. Chẳng hạn như nhiệt độ tăng lên 3 – 5 độ C, hoặc nồng độ muối tăng lên 8 – 10‰ hầu như tôm con đều sẽ bị chết. Độ muối thấp 20 – 25‰ kéo dài 3 – 5 ngày cũng sẽ gây nên tình trạng chết từ từ ở tôm con. Giai đoạn trưởng thành khi mức độ mặn giảm xuống 20‰ tôm hùm rất yếu và không bắt mồi.

Đặc điểm sinh sản

Dọc ven biển miền Trung, rải rác quanh năm đều có thể bắt gặp tôm hùm ôm trứng. Các loài tôm hùm khác nhau thì những kích cỡ tham gia sinh sản lần đầu và mùa vụ sinh sản cũng khác nhau. Chẳng hạn, ở những loài tôm hùm Bông (Panulirus ornatus), kích cỡ tham gia sinh sản lần đầu của con đực là khoảng 110,6 mm CL và ở con cái là 97,3 mm CL (chiều dài giáp đầu ngực); ở tôm hùm Đá (P. hormarus) kích cỡ tham gia khi sinh sản lần đầu khoảng 66,7 mm CL ở con đực và 56,9 mm CL ở con cái.

Đỉnh cao sinh sản của loài tôm hùm thường tập trung vào khoảng tháng 4 và tháng 9 hàng năm, riêng tôm hùm Sỏi đỉnh cao sinh sản xuất hiện vào khoảng tháng 5 và tháng 6. Sức sinh sản của tôm hùm tương đối lớn, chúng có thể đẻ từ 2 đến nhiều lần trong một năm. Khi sinh sản, trứng được giữ các chân bơi, sau một thời gian trứng sẽ nở ra ấu trùng và ấu trùng sẽ trải qua những giai đoạn biến thái để trở thành tôm con.

Tập tính của loài tôm hùm

Tôm hùm là một loại động vật ăn tạp, trong tự nhiên chúng ăn chủ yếu là các loại động vật như: Cá, tôm, cầu gai, cua ghẹ, giáp xác nhỏ, nhuyễn thể,…ngoài ra còn ăn các loại thực vật như các loại rong rêu, chúng thường có tập tính bắt mồi tích cực vào ban đêm và khi tờ mờ sáng. Tuỳ vào từng giai đoạn phát triển mà nhu cầu dinh dưỡng khác nhau, tôm càng nhỏ thì nhu cầu dinh dưỡng ngày càng cao, ở giai đoạn trước lột xác 2-4 ngày tôm ăn rất mạnh, giai đoạn lột xác tôm sẽ ăn chậm lại.

Tôm hùm cũng như nhiều giáp xác khác sinh trưởng thông qua quá trình lột xác tôm. Ở giai đoạn tôm còn nhỏ chu kỳ lột xác ngắn, tôm càng lớn thì chu kì lột xác càng dài, sau mỗi lần lột xác thì kích thước và khối lượng của tôm sẽ tăng lên rất nhiều. Nhìn chung thì tôm hùm có chu kỳ lột xác dài hơn so với những loài giáp xác khác, do vậy tốc độ tăng tưởng của chúng tương đối chậm.

Xem thêm:

• Tìm hiểu cấu tạo chi tiết của tôm hùm
• Khám phá tôm hùm ăn gì?
• Tôm hùm sống ở đâu? Nước ngọt hay nước mặn